به گزارش پایگاه خبری۲٠۲٠، ادسون آرانتس دو ناسیمنتو در ۲۳ اکتبر ۱۹۴۰ در برزیل متولد شد. وی که با نام «پله» شناخته میشود، بازیکن سابق فوتبال در پست مهاجم است.
پله یکی از بزرگترین بازیکنان تمام ادوار تلقی میشود که از سوی فیفا لقب «برترین» را گرفته است. او یکی از موفقترین و محبوبترین چهرههای ورزشی قرن بیستم است که کمیته بینالمللی المپیک در سال ۱۹۹۹ از وی بهعنوان «ورزشکار قرن» یاد کرد و نامش از سوی مجله تایم در فهرست ۱۰۰ شخصیت برجسته قرن بیستم قرار گرفت.
پله در سال ۲۰۰۰ از سوی فدراسیون بینالمللی تاریخ و آمار فوتبال (IFFHS) بهعنوان «بازیکن برتر جهان» انتخاب شد و یکی از دو برنده مشترک بازیکن قرن فیفا بود. وی در دوران بازیکنی خود، سه جامجهانی را کسب کرد و رکوردهای بسیاری، ازجمله بیشترین گل در تاریخ فوتبال را شکست.
ادسون آرانتس دو ناسیمنتو ملقب به پله (Pelé) روز ۱ آبان ۱۳۱۹ در شهر کوراسائویس کشور برزیل بهعنوان فرزند اول خانواده بهدنیا آمد. ماریا، خواهرش، متولد سال ۱۳۲۱ و ژکا، برادرش، متولد ۱۳۲۸ است. پدرش دوندینیو فوتبالیست آماتور و مادرش خانهدار بود.
پله فوتبال را از سال ۱۹۵۰ در ۱۰سالگی شروع کرد و خیلی زود در سال ۱۹۵۸ با اینکه ۱۸ سال بیشتر نداشت، در جامجهانی سوئد بهعنوان جوانترین بازیکن برزیلی شناخته شد و توانست با گلزنی بر افتخارات خویش بیفزاید.
وی ضمن داشتن مهارت بازی بهعنوان هافبک یا مهاجم، مهارت کامل بازی با هر دو پا را داشت و تمامکنندهای قهار، دریبلزنی بینظیر و پاسوری بهیادماندنی بود و حتی بهعنوان یک فوروارد، تکلزن قهاری بود. سرعت، قدرت و دقت پله در شوتزنی از معروفترین ویژگیهای اوست.
پله در توئیتی در سپتامبر ۲۰۱۴ نوشت پدرش «ژائو راموس» فوتبالیستی که به «دوندینیو» مشهور است و مادرش «دونا سلسته»، نام وی را بهخاطر توماس ادیسون، «ادسون» گذاشتند.
پله درباره نامگذاری خود به نام ادیسون، به نشریه گاردین گفته است: «هنگامی که متولد شدم برق بهتازگی به شهر من در برزیل رسیده بود. از اینکه نامم از توماس ادیسون گرفته شده، خوشحال بودم. «پله» بهنظرم وحشتناک و مزخرف بود. ادیسون خیلی جدیتر و بااهمیتتر نشان داده میشد.»
اگرچه صددرصد از چگونگی پیدایش اسم «پله» مطمئن نیست، اما از نظرش محتملترین توضیح این است که او نام یکی از همتیمیهای پدرش را بد تلفظ کرد و همکلاسیهایش شروع کردند به مسخره کردنش. نام این بازیکن «واسکو دسائو لورنکو» معروف به «بیله» بود. خودش در ادامه توضیح میدهد: «وقتی کسی به من میگفت سلام پله، عصبانی میشدم و فریاد میزدم. یک بار حتی با مشت به صورت یکی از همکلاسیهایم زدم و دو روز تنبیه شدم. اما الان عاشق اسم مستعارم هستم.»
پله در فقر بزرگ شد و ازآنجاکه خانواده نمیتوانستند برای وی توپ فوتبال بخرند، از گلولههای جوراب بهجای توپ استفاده میکرد. زمانی که ۶ساله بود، خانواده به شهر بزرگتری در جنوب برزیل نقل مکان کردند. وی در آنجا کفش مردم را برق میانداخت و بیرون سالنهای سینما بادام زمینی بوداده میفروخت تا پول خرید توپ فوتبال را بهدست بیاورد.
پله پول خرید کفش نداشت و پابرهنه بازی میکرد. او و دوستانش تیم فوتبالی درست کردند و نامش را تیم «بیکفشها» گذاشتند. بعدها بازیهای با پای برهنه که در زمینهای خالی انجام میشد، به «پلادا» معروف شد که گمان میرود این نام بهخاطر پله انتخاب شده است.
پله در اینباره گفته است: وقتی فوتبال را شروع کردم، پولی برای خریدن توپ نداشتم، درنتیجه با جوراب پرشده از روزنامه برای خودم توپ درست میکردم. اولین توپ چرمیای که دیدم، توپ کهنهای بود که پدرم از تیم بائورو آورده بود که خیلی درب و داغان بود. بهخاطر وضعیت خانواده مدتی بهعنوان شاگرد در چایفروشی کار میکردم تا اینکه در ۱۱سالگی وارد تیم فوتسال رادیوم شدم و بازی کردم.
پله فوتبالش را در سال ۱۹۵۴ وقتی ۱۴ساله بود با ورود به تیم جوانان «بائرو» شروع کرد که پدرش در آن بازی میکرد. وی همانجا مورد توجه «دی بریتو» از بازیکنان تیم ملی برزیل قرار گرفت.
پله یک سال بعد در ۱۵سالگی از طریق دی بریتو وارد باشگاه «سانتوس» شد. وی یک سال بعد بهخاطر عملکرد چشمگیر خود به تیم بزرگسالان سانتوس رفت و در ۱۶سالگی توانست بهعنوان بهترین گلزن لیگ شناخته شود.
پله ۱۰ ماه پس از امضای قرارداد حرفهای با تیم سانتوس، به تیم ملی برزیل دعوت شد و سال ۱۹۵۸ در ۱۷سالگی در جامجهانی سوئد بازی کرد. وی از سال ۱۹۵۷ تا ۱۹۷۱ به مدت ۱۴ سال در تیم ملی حضور داشت و توانست در ۹۲ بازی ملی خود، ۷۷ مرتبه توپ را از خط دروازه عبور دهد.
پله پس از درخشش در جامجهانی با تیم «اینتر میلان» قرارداد داخلی بست، اما پس از شورش هواداران تیم سانتوس به درخواست این تیم، قرارداد پاره شد و پله در تیم سانتوس ماند و در فصل ۱۹۵۸ توانست با ۵۸ گل زده، نخستین قهرمانی مهم خود را با این تیم پرطرفدار جشن بگیرد.
پله از سال ۱۹۵۶ تا ۱۹۷۴ به مدت ۱۸ سال در تیم «سانتوس» برزیل بازی کرد و در ۶۳۸ بازی، توانست ۶۵۳ گل نیز بهثمر برساند. در سال ۱۹۷۴، وقتی ۳۴ساله بود، از فوتبال خداحافظی کرد، اما یک سال بعد باشگاه «نیویورک کاسموس» آمریکا برای افزایش علاقهمندانش او را به خدمت گرفت.
پله با قرارداد افسانهای ۷ میلیون دلار به آمریکا رفت و در نخستین حضور عمومی در شهر بوستون با فشار هواداران زیادی که وی را احاطه کرده بودند از هوش رفت. به این ترتیب پله از سال ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۷ به مدت دو سال در تیم «نیویورک کاسموس» بازی کرد و در ۵۶ بازی ۳۷ گل نیز بهثمر رساند.
پله در ۱۵سالگی و در سال ۱۹۵۶، اولین قراردادش را با تیم سانتوس امضا کرد و فقط ۱۰ دلار در ماه درآمد داشت. به گزارش ESPN حقوقش را صرف خرید اجاق گاز برای مادرش کرد، هرچند شهر آنها گازکشی نشده بود. چند سال بعد در سال ۱۹۷۵ با تیم نیویورک کاسموس با مبلغ ۷ میلیون دلار قرارداد بست و در آن زمان، پردرآمدترین بازیکن جهان شد.
پله درباره رفتنش به سربازی گفته است: زمانی که جامجهانی ۱۹۵۸ قهرمان جامجهانی شدیم و برگشتم، پیش خود گفتم پس من دیگر از سربازی معاف هستم؛ ولی یکی از دوستانم گفت نه، باید الگویی برای جوانترها باشی و مجبوری به سربازی بروی. من هم همین کار را کردم. واقعا چیزهای زیادی در سربازی یاد گرفتم که مهمترینش نظم و انضباط بود.
پله با داشتن ۱۷ سال و ۲۳۹ روز سن در زمان حضور در جامجهانی، جوانترین بازیکن در تاریخ جامهای جهانی است. همچنین جوانترین بازیکنی است که موفق شده در فینال جامجهانی حضور داشته باشد و موفق شد دربرابر تیم فرانسه و در نیمهنهایی جام ۵۸ موفق به زدن ۳ گل در یک دیدار و هتتریک شود. یکی از گلهای پله در جامجهانی، جزو برترین گلهای تاریخ جامجهانی بهشمار میآید.
در فینال جامجهانی ۱۹۷۰ برزیل به مصاف ایتالیا رفت. این فینال از این منظر مهم بود که در صورتی که برزیل قهرمان میشد، آنها برای همیشه جام ویکتوری (ژول ریمه) را به خانه میبردند. همچنین پله «مروارید سیاه» قرار بود برای همیشه از تیم ملی برزیل خداحافظی کند.
در مسابقه فینال، نگاه تماشاگران و لنز دوربینها بیشتر از خود بازی به پله دوخته شده بود و او نیز در دقیقه ۱۹، نخستین گل برزیل را در فینال مکزیک ۱۹۷۰ بهثمر رساند. پس از گلزنی، پله بهسمت همتیمی شماره ۷ خود جرزینهو رفت و با یک پرش زیبا این قاب ماندگار را در لنز دوربین عکاسها ثبت کرد که به «جهش شادی» معروف شد.
پله پس از اینکه تیم ملی برزیل را به اولین قهرمانی جهانیاش در سال ۱۹۵۸ رساند، باشگاههای اروپایی نظیر رئال مادرید، یوونتوس، اینتر و منچستریونایتد خواهان وی شدند. ژانیو کوادروس، رئیسجمهور برزیل، برای اینکه جلوی رفتن وی به تیمهای خارجی را بگیرد، نام پله را در سال ۱۹۶۱ بهعنوان «گنج ملی» ثبت کرد.
پله در اینباره میگوید: «اول از همه به این موضوع افتخار میکنم. اما من هم مثل همه مالیات پرداخت میکنم. درخواستهای زیادی برای بازی در اروپا داشتم. برای رئالمادرید، میلان، بایرنمونیخ؛ اما آن زمان بازیکنان برزیلی زیادی در خارج از برزیل نداشتیم. من در تیمم سانتوس خیلی خوشحال بودم. تمایلی به بازی در خارج از کشور نداشتم.»
در جنگ داخلی نیجریه در سال ۱۹۶۷ هر دو طرف به مدت ۴۸ ساعت آتشبس اعلام کردند تا پله بتواند در پایتخت لاگوس در مسابقهای نمایشی بازی کند. وبسایت سانتوس در این زمینه نوشته است که ساموئل اوگبمودیا، فرماندار نظامی منطقه، موقعیتی بهوجود آورد تا هر دو طرف بتوانند پیروزی دو بر یک پله مقابل نیجریه را تماشا کنند.
پله در سال ۲۰۲۰ در توئیتی نوشت: «از ما خواسته شد تا در بحبوحه جنگ داخلی در شهر بنین یک بازی دوستانه انجام دهیم، اما سانتوس آنقدر محبوب بود که آنها با آتشبس روز مسابقه موافقت کردند. این روز را روزی میدانند که جنگ بهخاطر سانتوس متوقف شد.»
پله قید تعطیلات خانوادگی را زد تا در مسابقهای برای خیریه به افتخار هشتادونهمین تولد رئیسجمهور آفریقای جنوبی با عنوان «۹۰ دقیقه برای ماندلا» بازی کند. در طول یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک، پله پیراهن امضاشده خودش را به ماندلا هدیه کرد و ماندلا آن را گرانبهاترین هدیهاش تا پایان عمر میدانست.
پس از مرگ ماندلا در سال ۲۰۱۳ پله توئیت کرد: «او قهرمان من، دوست من و همراه من در مبارزه برای مردم و برای صلح جهانی بود»، و او را تاثیرگذارترین فرد تمام زندگیاش میدانست.
با وجود اینکه پله اصالت بریتانیایی ندارد، ملکه الیزابت دوم در سال ۱۹۹۷ بهخاطر تمام فعالیتهای بشردوستانه پله، وی را بهعنوان افتخاری «شوالیه امپراتوری بریتانیا» (KBE) انتخاب و این نشان را به او اعطا کرد.
پله از سال ۱۹۹۴ بهعنوان قهرمان ورزشی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد و سفیر حسن نیت برای یونیسف خدمت کرد و کمپینهایی مانند جمعآوری کمک برای کودکان نیازمند در سال ۱۹۹۶، و بازی خانه در سال ۲۰۰۰ را ایجاد کرد. پله در سال ۲۰۲۰ درباره مقام شوالیه افتخاریاش توئیت کرد: «همیشه در ذهنم خواهد ماند. از همه مردم بریتانیا برای محبتشان تشکر میکنم.»
پله در سال ۱۹۷۲ (شمسی ۱۳۵۱) برای برگزاری بازی دوستانه بین تیم سانتوس و تاج وارد تهران شد و روز ۱۵ اردیبهشت ۱۳۵۱ در ورزشگاه آزادی بازی کرد. در این بازی، ۶۰ هزار تماشاگر و ولیعهد (پسر شاه) نظارهگر بازی بودند که در آخر، تیم سانتوس برزیل با نتیجه پنج بر یک تیم تاج ایران را برد و پله هم سه گل بهثمر رساند.
پله سال ۱۹۹۴ بهعنوان سفیر حسن نیت یونسکو منصوب شد و یک سال بعد توسط رئیسجمهور برزیل، بهعنوان آخرین وزیر ورزش وارد کابینه دولت شد. وی در سه سال وزارت خود، قانون کاهش فساد در فوتبال برزیل را اجرایی کرد که به «قانون پله» معروف شد و درنهایت با حذف پست وزیر ورزش از فعالیت دولتی کنار رفت.
پله درباره هزارمین گل خود میگوید: میدانید که من گلهای خوب زیادی زدم، با سر، با قیچی، با دریبلهای متوالی، بعد مردم میگویند چرا هزارمین گل پله یک ضربه پنالتی بود! بعد یک خبرنگار معروف برزیلی نوشت «خدا به مردم دنیا گفت بایستید و این گل را ببینید، به همین خاطر آن گل، یک ضربه پنالتی بود». دوست دارم بگویم آن گل حاصل تصمیم خداوند بود.
در اکتبر ۱۹۷۷، پله در مسابقهای نمایشی بین نیویورک کاسموس و سانتوس در ورزشگاه جاینتز نیوجرسی درمقابل دیدگان ۷۷ هزار تماشاگر ازجمله محمد علی، آخرین بازی خود را انجام داد. نیمه اول را برای سانتوس بازی کرد و یک گل بهثمر رساند، و بعد پیراهنش را عوض کرد و نیمه دوم را برای کاسموس بازی کرد.
کاسموس درنهایت آن بازی را با نتیجه دو بر یک برد. در نیمه دوم، باران شروع به باریدن کرد و همین امر باعث شد روز بعد روزنامههای برزیلی در واکنش به خداحافظی پله تیتر بزنند: «حتی آسمان هم گریه میکرد».
پس از شکست برزیل از اروگوئه در جامجهانی ۱۹۵۰، ادسون آرانتس دوناسیمنتو که با نام «پله» مشهور است، و آن زمان ۹ یا ۱۰ساله بود به پدرش که بهشدت از این باخت ناراحت بود، قولی داد.
پله در مصاحبهای که با سایت فیفا در سال ۲۰۱۴ داشت، توضیح میدهد: «یادم میآید که به شوخی به او گفتم گریه نکن بابا، من جامجهانی را برای تو میگیرم.»
هشت سال بعد در سال ۱۹۵۸، قول پله رنگ واقعیت به خود گرفت و اولین قهرمانی جهان در رکورد سه قهرمانی جهان پشت سر هم خود را بهدست آورد. به این ترتیب افسانه پله آغاز شد و تا زمان آخرین بازیاش در سال ۱۹۷۷، بیش از ۱۲۸۰ گل به نام خودش ثبت کرد. او بزرگترین و بهترین بازیکن تاریخ فوتبال جهان است.
پله برای نخستین بار در ۲۱ فوریه ۱۹۶۶ وقتی ۲۶ساله بود، با خانم «رزماری چولبی» ازدواج کرد که ثمره این ازدواج دو دختر و یک پسر بود. پله بهصورت پنهانی از همسر اولش، در سال ۱۹۸۱ وارد یک رابطه عاشقانه با مجری زنی به نام Xuxa شد و به مدت پنج سال با وی زندگی کرد.
این زوج پس از ۱۶ سال زندگی مشترک در سال ۱۹۸۲ از هم جدا شدند، پسرش ادینهو در سال ۲۰۱۴ بهخاطر قاچاق مواد مخدر به ۱۲ سال زندان محکوم شد.
پله در دومین ازدواج رسمی خود در سال ۱۹۹۴ با خانم «آسیریا» روانشناس مذهبی ازدواج کرد که ثمرهاش در سال ۱۹۹۶ تولد دوقلوهای جاشوا و سلست بودند. این زندگی هم ۱۲ سال بعد در سال ۲۰۰۸ به جدایی ختم شد.
پله در سومین ازدواج رسمی خود از سال ۲۰۱۰ با خانم «مارسیا آوکی» واردکننده تجهیزات پزشکی ورزشی اهل ژاپن وارد رابطه عاشقانه شد و درنهایت در سال ۲۰۱۶، وقتی پله ۷۶ساله و خانم مارسیا ۴۴ساله بود، با هم ازدواج کردند.
پله در تمام دورانی که فوتبال بازی میکرد موفق به بردن توپ طلا نشد. چراکه توپ طلا آن موقع فقط به بازیکنان اروپایی داده میشد. وی در سال ۲۰۱۳ بهصورت افتخاری توپ طلا گرفت و در سال ۲۰۱۴، جایزه افتخاری بهترین بازیکن جهان را دریافت کرد و بهعنوان «بهترین بازیکن قرن بیستم» هم معرفی شد.
رکورد گلزنی پله توسط فیفا ۱۲۸۱ گل در ۱۳۶۳ بازی است که این رقم شامل گلهای وی در مسابقات دوستانه، باشگاهی و بازی در نیروهای مسلح برزیل نیز هست.
پله در دسامبر ۲۰۰۰ بهعنوان «برترین فوتبالیست قرن بیستم» معرفی شد. در همان سال، پله جایزه مادامالعمر Laureus World Sports Awards را که در آفریقای جنوبی و توسط رئیسجمهور کشور یعنی نلسون ماندلا اهدا میشد، از آن خود کرد. در سال ۲۰۰۵ هم، پله جایزه BBC Sports Personality of the Year Lifetime Achievement Award را از شبکه بیبیسی دریافت کرد.
پله تا پایان دوران حرفهایاش سه قهرمانی جهان با برزیل در سالهای ۱۹۵۸، ۱۹۶۲، ۱۹۷۰ بهدست آورد که بیشترین تعداد قهرمانیای است که یک بازیکن تاکنون موفق به کسب آن شده است.
پله در اولین بازی حرفهایاش در سال ۱۹۵۶، ۴ گل بهثمر رساند و در کل دوران حرفهای فوتبالش تعداد ۱۲۸۳ گل به نام خود ثبت کرد و در جهان با این تعداد گل پادشاهی میکند.
با این حال بحثهایی درباره این تعداد گلی که گینس ثبت کرده، وجود دارد. چون چندین رسانه گزارش دادهاند که بیش از ۵۰۰ گل پله در مسابقات دوستانه و غیررسمی و نه در رقابتهای حرفهای بهثمر رسیده است.
پله در دوران درخشش خود توانسته بود لقبهای زیادی را کسب کند. لقبهای شاه، سلطان و مروارید سیاه معروفترین لقبهای پله است. پله در خانوادهاش به Dico شهرت داشت.
درواقع شهرت اصلی او Pele نبوده، بلکه بهدلیل اینکه وی به دروازهبان تیم واسکوداگاما که نام وی Bilé بوده علاقه خاصی داشته، به او هم لقب پله یا Pilé دادند.
پله چندین کتاب زندگینامه نوشته و فیلمی درباره زندگی وی ساخته شده است. وی در سال ۱۹۸۱ و در فیلم «فرار به سوی پیروزی» که با حضور ستارههای فوتبال جهان و بازیگر مشهور هالیوود سیلوستره استالونه ساخته شد، حضور داشت که در آن فیلم، نقش زندانیهایی را که در کمپی از نازیهای آلمانی زندانی بودند و با برگزاری یک مسابقه فوتبال موفق به فرار شدند، بازی کرد. وی همچنین در ۱۲ فیلم و مجموعه تلویزیونی ایفای نقش کرده است.
پله در سال ۱۹۷۷ بهخاطر عفونت، کلیه راستش را برداشت و پس از سالها زندگی سالم در سال ۲۰۱۹ وقتی ۷۹ساله بود به عفونت ادراری مبتلا شد. وی در سال ۲۰۲۰، دیگر توان راه رفتن را از دست داد و در سپتامبر ۲۰۲۱ هم در یک عمل جراحی غده سرطان روده بزرگ او برداشته شد.
در جریان جامجهانی قطر، پله بهدلیل نارسایی قلبی راهی بیمارستان شد و پزشکان اعلام کردند مبارزهاش با سرطان بدون فایده است و وی باید آخرین روزهای زندگی خود را در بخش مراقبتهای ویژه پشت سر بگذارد.
به همین دلیل مدیران قطری برای احترام به پله، عکسهای وی را روی یکی از برجهای این کشور بهنمایش گذاشتند تا جامجهانی ۲۰۲۲ بهطور نمادین میزبان اسطوره فوتبال برزیل باشد.
رسانههای محلی برزیل اعلام کردند که فوتبالیست سابق و اسطوره برزیل دچار تورم بدن، مشکلات و نارسایی قلبی، سردرگمی ذهنی و سرگیجه، و در بیمارستان بستری شده است. همچنین اعلام کردند شیمیدرمانی انجامشده در چند ماه گذشته تاثیری بر چند تومور پله نداشته و موفقیتآمیز نبوده است.
در ادامه نیز، اخبار جدیدی از سوی رسانههای محلی برزیل منتشر شده است که اعلام کردهاند بدن پله دیگر به شیمیدرمانی پاسخ نمیدهد و دیگر هیچ درمانی برای سرطان روده که به ریهها و کبد پله متاستاز کرده است، وجود ندارد.
اسطوره فوتبال دنیا پس از متوقف کردن شیمیدرمانیاش، برای جلوگیری از درد و تنگی نفس، تا زمان فرارسیدن پایان عمر خود، تحت مراقبتهای تسکینی قرار گرفت.
پله، اسطوره فوتبال کشور برزیل، در ۸۲سالگی در مبارزه با بیماری سرطان روده درگذشت. وی مدتی را با بیماری دستوپنجه نرم کرد و درنهایت تسلیم آن شد.
انتهای پیام/
مطالب مرتبط